مجله کاریز

معماری چیست؟ در واقع اولین سوالی است که ممکن است برای ما مطرح شود این است که « معماری چیست و سبک های معماری کدامند؟ » و اینکه چرا باید برای ساخت خانه به مهندس معمار مراجعه کنیم.برای پاسخ به این سوالات با تعاریفی از معماری شروع می‌کنیم . 

معماری علمی است که از سابقه ای دیرینه بهره مند است و در طول زمان دچار تغییرات زیادی شده و به همین علت که دائما در حال دگرگونی بوده، تعاریف آن هم تغییرکرده است.

از نظر معنای لغوی معماری را با برابرهای آبادگری، رازی گری، والادگر، بانی گر و مهراز در زبان فارسی یاد کرده اند که کلمه مهراز ، همان کلمه مهندس معمار به عبارت امروزی است .

Architect واژه لاتین معمار میباشد که هم معنا با کلمه فارسی مهراز است. در زبان عربی این واژه از ریشه عمر به معنای ، آبادی ، آبادانی و عمران استفاده میکنند و واژه بسیار آباد کننده همان معنای مهراز را دارد.

تعریف معماری به زبان ساده تر

می‌توانیم بگوییم علم و هنری است که ساختمان را با کیفیت، زیبایی، هندسی و مناسب با عملکرد آن طراحی می‌کند که برای انسان و فعالیت های روزانه اش مناسب است، پس از لحاظ روانشناختی ( روحیه و عواطف و غیره ) باید متناسب  با نیاز استفاده کننده باشد.

معماری برای بیان این موارد از رنگ و نورپردازی و متریال (مصالح) بهره می‌برد.
بنابراین مواردی که اهمیت پیدا می‌کند شامل سازه سالم و برنامه ریزی ساده و انواع مختلف ویژگی های هنری از قبیل دوام و ماندگاری مواد و مصالح مطبوع، رنگ آمیزی خوشایند و دلپذیر و تزئینات و آراستگی و پویایی و تناسبات خوب و مقیاس و غیره است.
در واقع تعریف معماری زمانی مهم شد که مرزهای دانش، بینش و آموزش معماری به صورت آکادمیک مورد توجه قرار گرفت و تخصص گرایی در جوامع انسانی مطرح شد، به این مفهوم که سازه از معماری جدا شده، متخصصین تاسیسات و نظایر آن به صورت تخصصی فعالیت خود را آغاز کردند.

چند نمونه از تعاریف مطرح شده از زبان بزرگان و کسانی که تاثیرگذار بودند را بررسی می کنیم .

به نقل از معمار معروف رومی مارکوس ویترویوس پولیو معماری را دارای سه خصوصیت استحکام، سودمندی و زیبایی می‌داند و این سه خصوصیت را سه ضلع مثلث معماری میداند و آن را چنین تعریف کرده است :
معماری از سازواره، آرایش، تناسبات، پسندیدگی، هماهنگی، قرینگی، وابستگی و اقتصاد ناشی و نتیجه می‌شود .

یا در تعریفی دیگر می‌گوید : یکی از وسیع ترین شاخه های هنر و فناوری که در دنیای امروزی از ارزش و ارج بسیاری برخوردار می‌باشد، معماری است.

تعریف از زبان ویکتور هوگو : معماری ایده‌های بزرگ انسانیت را در برگرفته است نه ‌فقط سمبل هر دینی، بلکه تفکر هر انسانی یک برگ از این کتاب وسیع را شامل می‌شود‌.

لوکوربوزیه : بازی هوشمندانه احجام، زیر نور و سایه ها است و در جای دیگر می‌گوید معماری آن چیزی هست که قلب مرا می لرزاند؛ وی در تعریف اول به جنبه های بیرونی و فیزیکی اشاره دارد و در دومی به شور و هیجانی که از قرار گرفتن در فضای معماری به واسطه جنبه های زیبایی شناختی ایجاد می‌شود تاکید می‌کند.

میس‌ وندر روهه : معماری چیزی جز تمنای زمان برای فضایی زنده، متغیر و جدید نیست؛ درست است که معماری بر روی حقایق مسلم بنا گردیده است اما زمینه کار اساسی آن تسلط معانی است. معماری ارادۀ زمان است که به فضا تبدیل شده است.

آلوار آلتو : معماری علم نیست؛ فرایند ترکیبی عظیمی است که هزاران کارکرد معین انسانی را با هم تلفیق می‌کند و همان معماری باقی می‌ماند. نسبت آن ایجاد هماهنگی میان جهان مادی و زندگی انسانی است.

ژاک دریدا : معماری با فلسفه همراه است و کوششی است برای آن که پیوند بین خود و فلسفه را استوار سازد و آن را قابل تصور نماید.

کلوتز : این هنر را بوم شناسی میداند و میگوید ما باید تمام ساختمان های جدید را تا حدود زیادی مرتبط با محیط آنان بسازیم.

ایزنمن : معماری امروز ما باید منعکس کننده شرایط ذهنی و زیستی ما باشد و آنچه که در امروز ما ، مورد غفلت قرار گرفته بخشی از زندگی ما است.

پژوهشگر و شهرساز ایرانی ، آقای منوچهر مزینی در کتاب عرصه‌ های زندگی خصوصی و زندگی جمعی به جانب یک معماری انسانی، عواملی که باعث خلق زیر ساخت و پایه گذاری معماری می‌شود را مورد بررسی و توجه قرار داده است و این عوامل که بر معماری اثر گذار هستند به شش عامل متفاوت دسته بندی می‌شوند.

شش عامل تاثیر گذار در معماری از دیدگاه منوچهر مزینی

• امکانات

عواملی که باعث خلق کردن یک اثر معماری می‌شوند مانند عوامل اسکلتی و غیراسکلتی هستند و ممکن است، امکانات مالی هم اثر بخش باشد.

حجم های پر و خالی، فضاهای عمومی و فضاهای خصوصی، فضاهای باز و فضاهای بسته.

• مردم

اعتقادات، خواسته ها، باورها، نیازها، عادات و شیوه زندگی مردم اهمیتی بی اندازه و بنیادی دارد و در واقع مردم بنیادی ترین عامل در معاری هستند .

• نظم فضائی

یکی از نیازها معماری نظم فضائی می‌باشد. در واقع فضا باید نیازهای مادی و غیرمادی انسانی را جوابگو باشد و خلق کردن فضایی که الهام دهنده آرامش، شادمانی، عبودیت، وحدت و احترام باشد بسیار حائز اهمیت می‌باشد .

• محیط

تمام اثرات هنری را با توجه به محیط طراحی می‌کنند و در ساخت آن اثر، توجهی اندوه و فراوان به محیط می‌شود.

• اندازه ها و استانداردها

اندازه ها و استانداردها مشخص می‌کنند برای ایجاد یک اثر به چه اندازه و مقیاس فضا لازم است.

حال با توجه به تعاریف ذکر شده مثل تمام مفاهیمی که در زندگی وجود دارد، اگر به دنبال تعریفی برای آن مفهوم باشیم، این تعریف باید کامل باشد با توجه به این که در عصر حاضر، عدم قطعیت در مباحث علوم پایه و نظریه نسبیت توسط فیزیک دانان نمی‌توانیم برای بسیاری از مفاهیم، تعاریفی جامع و کامل داشته باشیم، چون این مفاهیم از فیلتر ذهن افراد مختلف می گذرد بنابراین تعاریف متعددی وجود دارد. امروزه وسعت دانش معماری به اندازه ای زیاد گشته است که خود به زیر شاخه های مختلفی مانند معماری منظر، معماری اسلامی، تاریخ معماری، معماری داخلی و غیره تقسیم شده است.

باید گفت امروزه معماری یک دانش میان رشته ای با سایر علوم، به ویژه علوم ریاضی و انسانی است؛ دانشی به وسعت یک اقیانوس که هر منطقه از این اقیانوس دارای عمقی نامحدود است. معماری یک فعل انسانی است که در زمان و مکان مشخص به خاطر هدفی خاص ماده را به شکل زیبایی خلق می‌کند.

بنابر آنچه که گفته شد با تخصصی شدن علوم مختلف بهتر است برای طراحی ساختمان ها به متخصصین آن مراجعه کنیم تا با علم خود و دلایل طراحی که در همه ابعاد زندگی ما تاثیر می‌گذارند ساخمان ها طراحی شوند همانطور که « ویلیام موریس » معتقد است به مجموعه فعالیتهای بشری برروی کره زمین معماری می‌گویند.

با الهام گرفتن از کتاب ویترویوس که از معماران رومی می‌باشد می‌توانیم بگوییم :

یک ساختمان ایده آل دارای ۳ مشخصه اصلی است ؛ ایستایی، کارایی و زیبایی؛ یک معمار (Architect) ایده آل هم باید با فعالیت خود را در راستا این سه اصل پیش ببرد..

 سه اصل مهم در معماری از دیدگاه ویترویوس

ایستایی

یک سازه باید محکم باشد و تحت تاثیر نیروهایی نظیر زلزله، نزولات جوی، باد و درجه حرارت که موجب تخریب ساختمان می‌شود مقاوم باشد. در واقع برای ایستا بودن یک سازه باید مشخصات فنی اعم از کاربرد مصالح مرغوب رعایت شود.

کارایی

منظور از کارایی این می‌باشد که هدف از ساخت سازه و طراحی آن چه می‌باشد و مواردی که نیاز است این سازه در بر داشته باشد را برای آن طراحی و در نقشه و ساخت آن گنجاند.

زیبایی

یک سازه باید در کنار ایستا و کارا بودن خود نهایت زیبا بودن را داشته باشد.
معمار می‌بایست خلاق باشد و در تمامی آثار خود نهایت خلاقیت و نوآوری هوش خود را به رخ بکشد.
مهندس معمار علاوه بر خلاقیت باید طرح هایی بی همتا را پیدا کند در واقع چیزی که معمار را زنده نگه میدارد طرح منحصر به فرد اوست.
در نهایت معمار باید آثار و طرح هایی که با نوآوری و هوش خود کشف کرده است را اجرا کند.
هنر عمران چندین تعاریف از معماری ذکر کرده که با توجه به آنها می‌توانیم درک کنیم که هرکدام مختص زمان خود بوده و با توجه به تغییرات و دگرگونی های اعمال شده، تعریف ها نیز تغییر پیدا کرده اند.

11 سبک مهم و متفاوت در معماری

در این مقاله سعی کرده یازده سبک مهم معماری که در تاریخ این علم و هنر جایگاه ویژه ای داشته اند را با تعاریفی کوتاه از تاریخچه و ویژگی هایشان معرفی کنیم.

برای درک بهتر هرکدام از سبک های نامبرده میتوانید به لینک آرشیو مقالات سبک‌های معماری هنر عمران مراجعه کنید و به صورت کامل آنها را مطالعه نمایید.

انواع سبک های معماری مانند : سبک کلاسیک، سبک رمانسک، سبک گوتیک، سبک رنسانس، سبک باروک، سبک نئوکلاسیک، سبک هنر نو، سبک ارت دکو، سبک مدرن، سبک هایتک و سبک پست مدرن را به صورت کلی تعریف کند تا بیشتر با سبک های مختلف آشنا شوید.

سبک کلاسیک

می‌توان سبک کلاسیک را مادر تمام سبک‌های معماری تلقی کرد. سبک معماری کلاسیک زمینه را برای ایده‌های جدید و تحولات آینده با نما و ظاهر سنگین، باوقار، مجلل و تناسبات زیبنده و نیکو فراهم ساخت.

نقاط شاخص شهری و عبادتگاه‌ های تمدن روم و تمدن یونان باستان به وسیله سبک کلاسیک خلق شده‌است.

نحوه تشخیص سبک کلاسیک

از مهم ترین نشانه ای که میتوان این سبک را شناخت : گرد بودن اثر و به کار بردن الگو و طرح های خمیده، ساختمان‌های گسترده و بزرگ، ستون‌ها و دیواره ‌هایی از بناهای برجسته که کنده کاری هایی به صورت دستی دارند و در اکثر موارد متعلقات زینتی منحصر به فرد که به آن‌ها متصل شده اشاره کرد.

سبک رمانسک

این سبک دارای ظاهری با بدنه و پیکری گرد و ستون‌های قطور میباشد. یکی از سبک‌های معماری قرون وسطا، رومانسک است که اکثرا بناهایی که از این سبک پیروی میکردند، خصوصیاتی مانند سنگین وزنی، بزرگی بنا و سادگی را دارا بودند.

کلیسای جامع دورام واقع در انگلستان، بیشتر بناهای شهر سن جیمینیانو واقع در ایتالیا و برج پیزا از اصلی‌ترین مثال ها از رمانسک می‌باشد.

نحوه تشخیص رمانسک

هر بنا و اثری که دارای بدنه مدور و ستون های قطور باشد از این سبک پیروی کرده است.

سبک گوتیک

ستون های کم قطر و نازک همراه با قوس و انحناهای بسیار زیاد از ویژگی های بارز گوتیک می‌باشد.

طاق‌های نوک تیز از مهم ترین علامت سبک گوتیک در معماری می‌باشد که برای خلق کردن و به وجود آوردن کلیساها از این نشانه بهره می‌بردند.

کلیسای وست مینستر واقع در لندن، کلیسای جامع کلن در آلمان، کلیسای نوتردام پاریس مثال هایی هستند که سبک گوتیک در آنها به چشم می‌خورد.

نشانه های سبک گوتیک

اساسی ترین خصوصیت های سبک گوتیک؛ ستون‌های باریک، قوس‌ها و انحناهای نوک تیز، مناره‌های پرپیچ و خم و ستون‌های اصلی قوسی شکل می‌باشد .

سبک معماری رنسانس

این سبک با ملاحظه قوانین کلاسیک یونانی‌ها در هنر، به سبک معماری آنها ظاهری جدید بخشید.

رنسانس را در موزه لوور پاریس، کلیساهای جامع فلورانس و میلان و کلیسای سن پیتر در رم میتوان مشاهده نمود.

ویژگی های سبک رنسانس

ستون‌هایی با شکل معماری کلاسیک، سنگ‌فرش‌ها و گنبدهایی که نسبت به سبک کلاسیک پیشرفت های فراوانی یافته‌اند از اساسی ترین خصوصیت سبک رنسانس می‌باشند.

سبک باروک

معماری باروک دارای تزئیناتی می‌باشد که همگان را مجذوب می‌کند.

باروک در اواخر قرن ۱۸ میلادی بسیار زیبا درخشید و با جزییات بیشمار و پرشکوه خود باعث مجذوب شدن بینندگان میشود.

خصوصات سبک باروک

استفاده از نور و نورپردازی، وجود سقف هایی که روی آنها نقاشی کشیده شده، تزیینات فراوان و مجذوب کننده، از ویژگی‌های اصلی معماری باروک است.

سبک نئوکلاسیک

سبک نئوکلاسیک هم تقریبا مانند سبک رنسانس از معماری کلاسیک یونان و روم تقلید می‌کند با این تفاوت که نئوکلاسیک در برخی موارد از قوانین معماری کلاسیک بهره می‌برد .

کلیسای جامع سنت پل واقع در لندن، فواره تروی در رم،کاخ ورسای در فرانسه مثال هایی از سبک نئوکلاسیک می‌باشند.

شاخصه های این سبک :

ساختمان‌هایی با نما و ظاهری تازه تر و نوین که سنگفرش‌ها، ستون ها و گنبدهایش به صورت جدی از معماری اصلی خود پیروی می‌کنند.

سبک هنر نو

معماری هنر نو، از اشکال طبیعت و گیاهان الهام گرفته است.

هنر نو بیشتر از اشکال طبیعت و گیاهان اندیشه میگرفت. از ویژگی‌های این سبک از معماری خمیدگی و انحنا بود و این سبک عمری کوتاه داشت ولی در همین زمان کوتاه شهر پاریس بهره فراوانی ازش برد که حتی در ورودی مترو پاریس و ساختمان لاویروت از سبک هنرنو استفاده شده است.

نحوه تشخیص این سبک

استفاده تزیینی از اشکالی که مانند گیاهان بودند از خصوصیت های اساسی این سبک می‌باشد.

سبک آرت دکو

این سبک از معماری با اجزاء گران بها و زیبنده خود توانست بسیار مجذوب کننده باشد؛ تا حدودی ساده ولی در عوض بسیار لوکس نمایان می‌شود ولی آرت دکو پس از زمانی محبوبیت خود را به علت گران قیمت بودن از دست داد.

ساختمان امپایر و ساختمان کرایسلر استیت از مهم‌ترین بناهای این سبک از معماری می‌باشند.

نحوه تشخیص سبک ارت دکو

استفاده از رنگ های زنده و گرم، بکار بردن فراوان از نقش های هندسی از مهم‌ترین واساسی ترین ویژگی‌های سبک آرت دکو می‌باشند.

سبک مدرن در معماری

بنا‌ها و اسکلت های مستطیل شکل و استفاده از پنجره های بزرگ در این سبک معماری مدرن به فراوانی مشاهده می‌شود.

مثال های مهم از سبک مدرن در معماری : خانه آبشار واقع شده در پنسیلوانیا، ساختمان شهرداری بوستون، باربیکن در لندن و فالینگواتر

نحوه تشخیص سبک مدرن

ساختار های مستطیل شکل و شکلی ساده از ویژگی هایی می‌باشد که با مشاهده بناهایی با این خصوصیت میتوانیم تشخیص دهیم که در آن بنا، از معماری مدرن استفاده شده است.

سبک هایتک

سبک هایتک تمام لوازمات و تجهیزاتی که تا قبل از این در داخل بنا و ساختمان خودشان را نمایان می‌کردند را بیرون کشانده و به سوی ظاهر و نما بیرونی ساختمان انتقال داد.

از برجسته ترین مثال های سبک هایتک

بانک هنگ کنگ و شانگهای، مرکز ملی فرهنگ و هنر جرج پمپیدو در پاریس

ویژگی های هایتک

نورپردازی بسیار مورد توجه قرار گرفته است و وجود سایر موارد تجهیزاتی و لوله ها در ظاهر بیرونی ساختمان.

 سبک پست مدرن

معماری پست مدرن، همه بُعدهای غیر قابل انعطاف سبک مدرن را دگردیس کرد. ساختمان پرتلند از مهم ترین مثال ها برای این سبک می‌باشد.

نحوه تشخیص سبک پست مدرن

اشکالی عجیب و شگفت انگیز و رنگ‌های شفاف از اساسی ترین خصوصیت های سبک معماری پست مدرن می‌باشد.

معماری داخلی چیست ؟

معماری داخلی یعنی بهینه سازی و طراحی فضاهای داخلی عمارت و ساختمان ها که افزون بر زیبا سازی، بسیار کاربردی برای آرامش و آسایش انسان به منظور انجام فعالیت های روزمره انسانی است که در دنیا امروزی معماری داخلی به اسم یک هنر، یک صنعت، یک تکنیک، یک فن  و یک حرفه شناخته شده است.

معماری داخلی همانند طراحی داخلی بر فضاهای داخلی استوار است و از سمتی شبیه معماری با اجزا و عناصر سازنده ساختمان و بنا سرو کار دارد.